‘Hoe kunnen we later onze kinderen onder ogen komen? Dat we dit hebben laten gebeuren?’ Het was begin jaren negentig toen een vriendin dit zei na het zien van een foto in de krant. Uitgemergelde mannen achter een prikkeldraad, gevangen in een kamp. Het was oorlog in voormalig Joegoslavië.
Ik had geen pasklaar antwoord op haar vraag. Kinderen had ik nog niet, maar had ik die wel gehad dan had ik evengoed met mijn mond vol tanden gestaan.
Een paar jaar later werd ons eerste kind geboren. Wat ik me vooral herinner uit die tijd is de idylle die dit teweeg bracht. Eenvoud, vrede en harmonie lieten zich moeizaam verstoren vanwege het kleine, grootse geluk dat ons was overkomen. Mijn ogen registreerden in diezelfde dagen in de krant weliswaar berichten van Els de Temmerman, een journalist die verslag deed van verschrikkelijke gebeurtenissen in Rwanda. Maar ik was kennelijk voorzien van een pantser waardoor de omvang van de tragedie daar niet goed tot me doordrong. De idylle creëerde een stolp. Ik kan niet zeggen of ik me met terugwerkende kracht daarvoor schaam.
Nu, dertig jaar later – onze kinderen zijn al een tijdje uit huis - ligt de digitale versie van de ochtendkrant voor me op tafel. Op de voorpagina een foto van een moeder die haar uitgemergelde, ondervoede zoontje van twee jaar in haar armen houdt. Er is geen eten omdat voedseltransporten worden tegengehouden. Ik kan het nauwelijks verdragen om lang naar de foto te kijken. Mijn pantser is weg.
Richt je in het leven op de zaken waar je invloed op hebt en niet op de zaken waar je geen invloed op hebt. Wijze woorden die misschien wel ergens op een tegeltje staan. Maar hoe strikt is die scheidslijn eigenlijk? Een paar maanden geleden liep ik met meer dan honderdduizend anderen in Den Haag. Er was een rode lijn overschreden. We hoopten dat onze komst daar iets goeds teweeg zou brengen.
Moeilijk te zeggen welke emotie zich nu het meest aan me opdringt, zittend aan de eettafel met de foto uit de ochtendkrant voor me. Schaamte, wanhoop, woede? Ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat onverschilligheid noch cynisme de antwoorden mogen zijn.
Desmond Tutu zei: ‘Doe jouw beetje goed waar je bent; het zijn die kleine stukjes goed die samen de wereld overspoelen.’
Laat dat mijn leidraad zijn.
Boekentip:
Geweten
Maurice de Bruijn
Geweten - Das Mag
Reactie plaatsen
Reacties