Ben ik nog steeds dezelfde persoon?

De jongen kijkt wat weifelend in de camera. Hij is op weg naar zwemles, samen met zijn vader, die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de foto heeft gemaakt.

Het jongetje uit lang vervlogen tijden, ik ben het zelf, kijkt me met elk bezoek dat ik daar aan de wc breng, in de ogen. In de loop van de jaren ben ik het als een iconische foto gaan zien. Als symbool voor het verlegen jongetje dat ik vroeger was en niet graag naar zwemles ging. En meer nog als symbool voor het leven dat ik in mijn kinderjaren leidde, blootsvoets of op slippers en in een korte broek want we woonden op een eiland in de tropen.
 
Laatst borrelde daarbij deze vraag op: ben ik nog steeds dezelfde persoon als op de foto? Meer dan vijftig jaar zijn verstreken tussen het moment dat mijn vader dit huis-tuin-en-keuken tafereel vastlegde en het moment waarop ik zittend op een wc-bril in een Utrechts huis, filosofeerde over deze kwestie.

Ik ben gegroeid sinds toen, zowel fysiek als mentaal, ik heb dingen geleerd en afgeleerd, heb mezelf een mening gevormd over tal van onderwerpen en heb sommige van die meningen weer bijgesteld, ik heb allerlei mensen ontmoet die mijn blik op de wereld hebben verruimd. Bovendien bestaat het merendeel van de cellen uit mijn lichaam van destijds allang niet meer.

Ik zou dus kunnen zeggen: ik ben iemand anders geworden. Toch was dat vaak niet wat ik hoorde toen ik oud-klasgenoten trof bij verschillende schoolreünies van de basisschool en middelbare school. ‘Je bent niks veranderd.’ Nogal teleurstellend om te horen eigenlijk maar eerlijk gezegd lagen die woorden ook bij mij voor in de mond. Ook zij waren geworden wie ze al waren, constateerde ik.

Ben ik nog steeds wie ik toen was? Ik legde de kwestie voor aan een kunstmatig intelligente adviseur die de laatste tijd veel naam maakt. Dit is wat hij, ik ga voor het gemak uit van de mannelijke vorm maar dat is natuurlijk discutabel, antwoordde: ‘Dat is een diep filosofische vraag en het antwoord hangt af van hoe je "dezelfde persoon" definieert. Ja, in sommige opzichten – biologisch, juridisch en misschien in je kernwaarden. Nee, in andere opzichten – psychologisch, mentaal, en filosofisch gezien ben je enorm veranderd. Of, misschien het mooist gezegd: Je bent nog steeds jij, maar je bent niet meer dezelfde.’

Weer wat geleerd van mijn kunstmatig intelligente adviseur: ik moet de kwestie niet zo zwart-wit zien.