Het moment waarop we hoorden dat vliegtuigen zich in de WTC-torens in New York hadden geboord, herinneren we ons allemaal nog. We weten nog precies waar we waren en wat we aan het doen waren. Mits destijds al geboren natuurlijk en oud genoeg om weet te hebben van hoe ongekend die aanslag was en wat de mondiale gevolgen ervan zouden worden.
Er passen meer gruwelijke gebeurtenissen in dit rijtje, die zich in de wereld voordeden en zich op ons netvlies nestelden. Het begin van de oorlog in Oekraïne, de aanslag van Hamas op 7 oktober en de nietsontziende wraakoorlog van Israël in Gaza. Een paar voorbeelden, er zijn er natuurlijk veel meer.
Maar ik durf te wedden dat we ons over een paar jaar niet meer herinneren dat we de vaatwasser aan het uitruimen waren toen we vernamen dat Elon Musk Twitter verbouwde tot X. En dat we dan niet meer weten dat we op weg waren naar de supermarkt of naar ons werk toen we hoorden dat Mark Zuckerberg bekendmaakte factcheckers op Facebook af te schaffen.
Sommige catastrofes voltrekken zich in kleine stappen. En maken ons tot kikkers in een pan waarvan het water langzaam naar het kookpunt gaat. We zijn als de passagiers op de Titanic, genietend van het weidse uitzicht op zee – onwetend van een ijsberg.
Wat te doen? Op X zat ik al niet, dus in elk geval van Facebook en van Instagram af. (En eigenlijk ook van WhatsApp maar dat leidt vooralsnog tot praktische voetangels en klemmen). Volkskrant columnist Merel van Vroonhoven verwoordt het treffend: ‘Nee, mijn vertrek van Instagram, Facebook en WhatsApp zal de techdictatuur niet tegenhouden. Maar elk verwijderd account is er een.’
Wat verder te doen? ‘Moedig voorwaarts, maar waarheen?’ Gerard Reves uitspraak schiet de laatste tijd af en toe door me heen.
Enige troost in deze in mondiaal opzicht zorgwekkende tijden bood mij afgelopen dagen dit: de lofrede op zijn grootvader Jimmy Carter, door kleinzoon Jason. Hij sprak hem uit op de begrafenis van de voormalige president van de Verenigde Staten. Een prachtige, respectvolle en humoristische schets van het karakter en de missie van zijn grootvader. Een speech waarin hij en passant subtiel een boodschap verpakte over oprechte bescheidenheid en naastenliefde voor de minder bedeelden in de wereld. Een van de prominente toehoorders was aankomend president Donald Trump.
Ook de mooie afscheidscolumn van Stevo Akkerman in Trouw – jammer dat hij stopt - bood mij troost. En handelingsperspectief. Akkerman sluit zijn column af met een passage uit het gedicht ‘Probeer de verminkte wereld te bezingen’ van Adam Zagajevski, die opgroeide in het naoorlogse Polen.
Hieronder staat het hele gedicht.
Probeer de verminkte wereld te bezingen.
Probeer de verminkte wereld te bezingen.
Denk weer aan de lange junidagen,
aan de rozijnen, de druppels van de rosé.
Aan de distels die de verlaten erven
van ontheemden stelselmatig overwoekerden.
Je moet de verminkte wereld bezingen.
Je hebt sierlijke zeiljachten en schepen gezien;
een ervan had een lange reis voor de boeg,
een ander wachtte slechts het zoute niets.
Je hebt vluchtelingen gezien die nergens heen gingen,
beulen gehoord die een lied van vreugde zongen.
Je moet de verminkte wereld bezingen.
Denk aan de momenten waarop jullie samen
in de witte kamer waren en de vitrage bewoog.
Keer terug naar dat concert, toen de muziek losbrak.
In de herfst verzamelde je eikels in het park
en de bladeren wervelden boven de littekens
van de aarde. Bezing de verminkte wereld
en het grijze veertje, dat een lijster heeft verloren,
en het zachte licht dat dwaalt en verdwijnt
en steeds terugkomt.
Reactie plaatsen
Reacties